26 maja 2010 roku w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie odbył się przedostatni wykład z cyklu Nauka i wielkie pytania, którego tematem była „Nauka Polska a wielkie pytania”.
Opowiadając o tle historycznym, prelegent zaznaczył, że związek nauki z problemami uwikłanymi w filozofię i teologię ma w Polsce długą historię sięgającą do około XIV wieku, jak również to, że okres międzywojenny był czasem bardzo ożywionej aktywności polskich naukowców oraz polskich filozofów. Wielokrotnie podkreślił funkcje filozofii, ponieważ wielkie pytania bez kontekstu filozoficznego nie otrzymują tak wielkiego znaczenia. „Bez tych elementów nauka polska by tak nie strzeliła w okresie międzywojennym”.
Następnie przedstawił cztery grupy polskich uczonych, którzy w wielkich pytaniach odegrali bardzo ważną rolę. Byli to filozofujący fizycy, matematycy i biologowie, filozofowie zajmujący się głownie filozofią przyrody, filozofowie podejmujący różne zagadnienia z filozofii przyrody oraz filozofowi, którzy działając na polu nauki lub filozofii wypowiadali się na tematy ogólnie związane z filozofią przyrody. Mówiąc o uczonych wspomniał także o wielkich problemach jakie w tamtym okresie wymagały rozstrzygnięcia, miedzy innymi o problemie czasu i przestrzeni jak również o potrzebie nowej teologii.
Kolejną część swojego wykładu ks. dr hab. Janusz Mączka poświecił postaciom, które w nauce odegrały bardzo ważną rolę. Właściwie filozofia na Uniwersytecie Jagiellońskim nie ruszyła by z miejsca gdyby nie te postacie, dowiedli oni, iż filozofię można uprawiać w kontekście nauki. Rozpoczął od Władysława Heinricha, który był przykładem człowieka chcącego bardzo szeroko ukształtować swoją wiedzę oraz Tadeusza Grabowskiego, który filozofię widział jako dziedzinę wiedzy, której nie można uprawiać bez odniesienia do nauki a zwłaszcza biologii. Twierdził również, że biologia może być fundamentalną nauką do rozwiązania zagadnień filozoficznych. Kolejnymi postaciami o których mówił prelegent byli Marian Smoluchowski, Władysław Natanson, który głownie interesował się filozofią teoretyczną, Joachim Metallmann oraz Zygmunt Zawirski. Ponadto wskazał poglądy na temat wielkich pytań ks. prof. dr hab. Michała Hellera i Andrzeja Staruszkiewicza. „Pełne zrozumienie może dać tylko filozofia nie nauka, to ona dociera i właściwie mówi nauce co jest dobrym rozwiązaniem”. Na zakończenie dodał, że najważniejsze w badaniu wielkich pytań są tak naprawdę narzędzia metodologii.
Na kolejny wykład zapraszamy 2 czerwca 2010 roku. Spotkanie poprowadzi dr hab. Tomasz Placek: NIERÓWNOŚCI BELLA: METAFIZYKA EKSPERYMENTALNA? Zobacz wszystkie tematy wykładów
Cykl wykładów "Nauka i wielkie pytania" jest efektem współpracy WSIiZ i Centrum Kopernika. Trwa ona od lutego 2009 roku. Jej głównym celem jest prowadzenie badań interdyscyplinarnych w różnych obszarach wiedzy oraz podejmowanie wszelkich działań związanych z problematyką współczesnej cywilizacji i rozwojem człowieka.
