Za nami pierwszy dzień międzynarodowej konferencji poświęconej problemom kształcenia dziennikarzy. Jak powinny zmienić się standardy kształcenia dziennikarzy? Czego od studiów dziennikarskich oczekują studenci? I co zmieniłaby kadra naukowa? – dyskutowali uczestnicy międzynarodowej konferencji „ Kształcenie dziennikarzy w Polsce, nowe potrzeby – nowe standardy” zorganizowanej w Wyższej Szkole informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.

– Konferencją rozpoczynamy społeczną dyskusję na temat zmian standardów kształcenia. Z naszymi postulatami idziemy znacznie dalej. Proponujemy np. rozdzielenie kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna na dwa odrębne: dziennikarstwo, komunikacja społeczna. Połączenie tych dwóch odrębnych dziedzin w jednym kierunku sprawia, że na dziennikarstwie mamy tak niewielką grupę przyszłych dziennikarzy. Chcielibyśmy prowadzić działania lobbingowe, by postulaty przez nas zgłaszane przyjęły wymierny kształt – podkreśla dr Sławomir Gawroński, dziekan Wydziału Administracji i Nauk Społecznych w WSIiZ, organizator konferencji .

Konferencja organizowana pod patronatem Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, szefa Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego z udziałem przedstawicieli Państwowej Komisji Akredytacyjnej to zdaniem organizatorów i uczestników świetny punkt wyjścia do zapoczątkowania ogólnopolskiej dyskusji nad poprawą jakość kształcenia szkolnictwa wyższego w Polsce. Dyskusji, w której równie decydujący GŁOS będą mieć uczelnie państwowe i prywatne.

Wyniki polsko-norweskiego projektu
Konferencja jest podsumowaniem ogólnopolskich badań, w których brali udział studenci i nauczyciele akademiccy z kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna. W ramach projektu realizowanego przez Katedrę Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej oraz Katedrę Reklamy, Grafiki i Nowych Mediów WSIiZ oraz Oslo University College w Norwegii zbadano potrzeby studentów i wykładowców w zakresie kształcenia dziennikarzy, by w konsekwencji podnieść poziom kształcenia na tym kierunku.

– Opinie tych dwóch grup w zasadzie się pokrywają. Wykładowcy postulują, by praktyka dominowała na studiach licencjackich, aby przez trzy lata zdobyć dobrą podstawę warsztatową. Dla mniejszego grona byłyby teoretyczne studia magisterskie. Również studenci narzekają, że mają za mało praktyki. Znaczna część uczelni nie jest przygotowana do kształcenia praktycznego – nie ukrywa dr Gawroński.

Ciekawostką wynikającą z badań, jest idea, by studia I stopnia były zwieńczone egzaminem praktycznym, który zastąpiłby pisaną obecnie pracę licencjacką.

Dziennikarstwo nie umiera, ale się zmienia
„O pilnej potrzebie doskonalenia studiów dziennikarskich w Polsce” mówił prof. Janusz Adamowski z Uniwersytetu Warszawskiego.

– Ewolucja zamiast rewolucji – postuluje profesor – Dziennikarstwo nie umiera, tylko się zmienia, a wraz z nim powinno się zmieniać kształcenie dziennikarzy. Przede wszystkim możliwość prowadzenia kierunków dziennikarskich powinny mieć uczelnie dysponujące odpowiednią kadrą i sprzętem, który ułatwi studentom zdobywanie wiedzy i praktyki. Postulował również o oddzielenie dziennikarstwa od public relations i komunikacji społecznej.

O oczekiwaniach i opiniach społeczeństwa odnośnie dziennikarstwa mówił prof. Jerzy Olędzki z Uniwersytetu Warszawskiego. Zwracał on szczególną uwagę na fakt, że żadne medium nie powinno obawiać się upadku, ponieważ każde ma określoną grupę odbiorców, którzy stawiają różne wymagania. Przedstawił wyniki badań pokazujących, że jest coraz więcej konsumentów korzystających z różnych rodzajów mediów w celu uzyskania interesującej ich informacji. Ciekawostką było ukazanie wykorzystania mediów w zależności od pory dnia – rano prym wiedzie prasa, w ciągu dnia największym zainteresowaniem cieszy się Internet, wieczorem odbiorcy skupiają się na telewizji, a wszystkiemu w ciągu dnia towarzyszy grające w tle radio.

Nordycki model kształcenia dziennikarzy
Prof. Rune Ottosen z Oslo Uniwersity College w Norwegii przedstawił nordycki model kształcenia dziennikarzy.
– Podczas trzyletnich międzynarodowych studiów dziennikarskich przygotowujemy studentów praktycznie do pracy w mediach, ale też przyszłych nauczycieli dziennikarstwa – mówi prof. Ottosen.

Prelegent wskazał na różnice w kształceniu dziennikarzy w Polsce i w Norwegii. – Odwrotnie, niż w Polsce, mamy silny rozdział dziennikarstwa o public relations. Mimo różnic w kształceniu dziennikarzy w różnych regionach Europy i świata, są nadrzędne wspólne aspekty, które powinny być uczone wszędzie, jak choćby etyka dziennikarska. Dziennikarze powinni pracować dla dobra społeczeństwa – podkreśla prof. Ottosen.

Co ciekawe, większość przebadanych w Norwegii studentów dziennikarstwa chce pracować w telewizji albo prasie publicznej. Zdaniem prof. Ottosena nauczyciele akademiccy powinni zmotywować ich do nowych trendów – np. pracy w mediach on – line.

Szersze wyniki badań przeprowadzonych wśród studentów norweskich zaprezentowała prof. Gunn Bjoernsen z Volda University w Norwegii. Okazuje się, że podobnie jak w Polsce, studenci dziennikarstwa w krajach skandynawskich oczekują przede wszystkim przygotowania praktycznego do zawodu. – Zbyt mało uwagi zwracamy na cechy osobowości przyszłych dziennikarzy. A to niezmiernie istotny aspekt – podkreśliła prof. Bjoernsen.

Dziennikarz – niesprzedajny człowiek słowa
O niezwykle istotnej roli etyki w kształceniu dziennikarzy przekonywał ks. prof. Michał Drożdż z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. – Wykształcenie to nie dyplom uniwersytecki, ale zdolność do postrzegania wielkich prawd. Szkoła wyższa to kuźnia myśli światopoglądowych – podkreślił prof. Josip Łoś z WSIiZ i Uniwersytetu Lwowskiego na Ukrainie – Ważny jest dobór kandydatów na dziennikarzy. Młodym, ludziom trzeba przypominać, że dziennikarstwo to przykład ofiarnego życia. Dziennikarz ma być niesprzedajnym człowiekiem słowa. Schemat kształcenia studentów można przedstawić w następujący sposób: informacja – wiedza – rozumienie – motywacja – działanie.

Z kolei prof. Tomasz Goban – Klas z Uniwersytetu Jagiellońskiego mówił o dziennikarstwie w społeczeństwie ryzyka.
Prof. Iwona Hofman z UMCS w Lublinie podkreśliła m.in. rolę mediów lokalnych w procesie kształcenia dziennikarzy. – Zajęcia warsztatowe powinny być prowadzone przez dziennikarzy lokalnych. Media lokalne to miejsce odbywania staży i pierwszej pracy dla większości absolwentów kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna. W programach kształcenia powinna być uwzględniona specyfika pracy redakcji lokalnej. Nauczanie tych treści powinno być egzekwowane przez kontrolę sylabusów. Absolwenci kierunku powinni być wyczuleni na sprawy lokalne. Praca w mediach lokalnych może być trampoliną do dalszej kariery zawodowej.

O specjalizacji jako nowym, ważnym standardzie kształcenia dziennikarzy w Polsce przekonywał na przykładzie dziennikarstwa sportowego dr Andrzej Ostrowski z Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Dziś drugi dzień konferencji. Aktualny program dostępny jest na specjalnej stronie internetowej, w zakładce konferencje.

Tekst: Urszula Pasieczna
Zdjęcia: Adam Janusz