W Instytucie Gospodarki Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie dobiega końca realizacja projektu „Wpływ funduszy strukturalnych wykorzystanych przez małe i średnie przedsiębiorstwa na rozwój regionalny woj. podkarpackiego, lubelskiego i podlaskiego”.
Poniżej informacja przygotowana przez Instytut Gospodarki WSIiZ:
Głównym celem projektu było zbadanie wpływu funduszy strukturalnych wykorzystanych przez małe i średnie przedsiębiorstwa na rozwój regionalny woj. podkarpackiego, lubelskiego i podlaskiego. Cel ten został osiągnięty poprzez identyfikację i analizę obszarów problemowych związanych z pozyskiwaniem funduszy strukturalnych, ustalenie kierunków inwestowania wspieranych środkami Unii, a także określenie stopnia wykorzystania funduszy strukturalnych na potrzeby rozwoju regionalnego poprzez wspieranie MŚP.
Projekt polegał na przeprowadzeniu badań nt. wpływu wsparcia przez fundusze strukturalne na lata 2004-2006 małych i średnich przedsiębiorstw w rozwoju MŚP oraz w rozwoju województw podkarpackiego, lubelskiego i podlaskiego. W trakcie realizacji projektu przeprowadzone były wywiady kwestionariuszowe z losowo wybranymi przedstawicielami MŚP, na podstawie których zespół badaczy opracował raport i publikację.
Analiza oddziaływania funduszy strukturalnych na rozwój sektora MŚP i regionów wykazała, iż badane przedsiębiorstwa wykorzystują dotacje na działania, o charakterze kluczowym. Inwestycje obejmowały, modernizację prowadzącą do zmiany produktu, system poręczeń, wdrożenie rozwiązań in-nowacyjnych, inwestycje w kapitał rzeczowy, korzystanie z usług doradczych. Opinie przedsiębiorców potwierdzają fakt ciągłego inwestowania, nawet po zakończeniu projektów unijnych.
Podkreślono rolę funduszy jako środków, które dają kolejne bodźce i wyznaczają nowe kierunki rozwoju. Inwestycje realizowane po zakończeniu projektów finansowane były głównie z własnych środków. Dotacje nie są jednak traktowane jako jedyne źródło finansowania planów inwestycyjnych firm. Jednocześnie wiele razy beneficjenci podkreślali, że środki te pobudzają firmy do inwestowania i wpływają na rozwój gospodarczy regionu. Ich brak, zdaniem beneficjentów, nie blokuje całkowicie inwestycji, jednak może wpłynąć na jej opóźnienie lub zmniejszony zakres. Warto zauważyć, że firmy mają określony kierunek rozwoju i realizują go zgodnie z planem, a środki unijne mogą taką inwestycję przyśpieszyć czy też zwiększyć jej skalę.
Interesującą analizą pod kątem oddziaływania wykorzystania dotacji na zaangażowanie inwestycyjne była próba określenia wpływu poszczególnych czynników netto czyli przy kontroli wpływu pozostałych zmiennych. Analiza taka wykazała, że jedynie trzy czynniki mają istotny wpływ na inwestycje. Czyn-niki te to wielkość firmy, jej forma prawna oraz ocena sytuacji ekonomicznej. Co bardzo istotne korzystanie z dotacji, a nawet plany korzystania z dotacji nie mają żadnego wpływu netto na zaangażowanie inwestycyjne firm.
Zestawiając te informacje ze spostrzeżeniami dotyczącymi upowszechniania się chęci sięgania po dotację oraz zmniejszeniem barier informacyjnych należy zrobić wszystko aby udostępnić te fundusze wszystkim podmiotom niezależnie od ich potencjału (wielkość i kondycja ekonomiczna). Utrzymanie obecnego sposobu wdrażania funduszy strukturalnych poprawia konkurencyjność jedynie firm o dobrej pozycji rynkowej. Sytuacja firm mniejszych lub o słabszej kondycji ekonomicznej (nawet bardzo innowacyjnych) ulega pogorszeniu, co może wpływać na obniżenie konkurencyjności całej gospodarki regionalnej.
Z tej perspektywy wypowiedzi beneficjentów funduszy strukturalnych, wskazują na istnienie zależności, polegającej na tym, że inwestycje, które były zrealizowane dzięki otrzymanym dotacjom przyczyniają się do rozwoju regionu, pośrednio poprzez rozwój firm, odczytywać można jako tworzenie przez nich racjonalizacji dla korzystania z dotacji.
„Mając powyższe na uwadze należałoby przemyśleć zasady wdrażania poszczególnych programów dla sektora MŚP oraz kryteria przyznawania wsparcia dla przedsiębiorców, tak by wszystkie firmy miały jednakowe szanse aplikowania po fundusze strukturalne, bez względu na wielkość i kondycję finansową” – zaznacza Anna Lewandowska, kierownik projektu.
