Charakterystyka i obszar działań realizowanych w Laboratorium Ergonomii Neurokognitywnej (LEN)
Do głównych zadań realizowanych w ramach LEN zaliczyć należy:
- prowadzenie badań w zakresie szeroko rozumianej ergonomii neurokognitywnej,
- przybliżanie studentom zagadnień związanych z możliwością zastosowania osiągnięć psychologii, kognitywistyki oraz neuronauk w czasie realizacji procesu projektowania ze szczególnym uwzględnieniem badań w zakresie użyteczności aplikacji komputerowych,
- realizacja projektów mających na celu dostosowywanie (optymalizację) środowiska człowieka do jego zdolności poznawczych.
Ergonomia jest to nauka stosowana w ramach której realizowane są badania celem których jest dostosowanie środowiska pracy oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymagań i potrzeb psychofizycznych człowieka.
Możemy wyróżnić ergonomię fizyczną, poznawczą oraz neuroergonomię.
Obszar zainteresowania ergonomii fizycznej obejmuje badania anatomicznych, antropometrycznych, fizjologicznych i biomechanicznych parametrów pracy. Dostosowanie środowiska do potrzeb człowieka oznacza w tym przypadku zapewnienie użytkownikowi optymalnej postawy podczas wykonywania pracy oraz zapobieganie fizycznemu zmęczeniu wynikającemu z realizacji zadań obciążających mięśniowo-szkieletowe struktury.
Przedmiotem badań ergonomii poznawczej (kognitywnej) jako subdyscypliny ergonomii są procesy poznawcze zachodzący w czasie interakcji człowieka z jego otoczeniem. Badania realizowane w tym obszarze obejmują zagadnienia uwagi, procesów decyzyjnych, użyteczności systemów człowiek – komputer, poznawczych aspektów mentalnego przeładowania oraz stresu i błędów popełnionych przez człowieka w czasie interakcji z technicznymi obiektami środowiska. Dostosowanie środowiska w tym przypadku oznacza takie projektowanie jego struktury i elementów, aby były one ergonomiczne (łatwo dostępne) na poziomie operacji mentalnych realizowanych przez człowieka podczas interakcji z nimi.
Kluczowa różnica pomiędzy ergonomią poznawczą, a neuroergonomią tkwi w metodologii badawczej, a w szczególności metodach/technikach stosowanych w analizie procesów poznawczych inicjowanych w czasie interakcji człowieka z otoczeniem. Są to metody szeroko stosowane w metodologii neuronauk spośród których do najbardziej popularnych zaliczamy elektroencefalografię oraz neuroobrazowanie. Metody te stosowane są np. w procesie ewaluacji preferencji wśród użytkowników systemów komputerowych (interfejsów człowiek – komputer) czy też klientów – potencjalnych nabywców kolejnego wariantu nowego produktu (ten drugi obszar określany jest mianem neuromarketingu).
Reasumując, można stwierdzić, że ergonomia neurokognitywna jako subdyscypliną ergonomii, przedmiotem swoich badań uczyniła procesy poznawcze zachodzące w czasie interakcji człowieka z otoczeniem, których charakter i dynamikę bada się przy pomocy metodologii wykorzystywanej przez nauki neurokognitywne.
Jakie możliwości LEN daje naukowcom?
Badania realizowane z Laboratorium Ergonomii Neurokognitywnej obejmują interdyscyplinarny obszar skupiający zainteresowania ergonomii, informatyki medycznej (pozyskiwanie i eksploracja biosygnałów), psychologii, kognitywistyki oraz neruronauk.
Badania realizowane w laboratorium obejmują zagadnienia:
- percepcji dzieł sztuki:
- badania w obszarze neuroestetyki,
- badania nad możliwością zastosowania sztuki (malarstwa) jako bodźca wizualnego w diagnostyce i terapii zaburzeń neuropsychologicznych (w tym zaburzeń emocjonalnych, fobii itp.),
- percepcji tekstu i elementów graficznych :
- diagnozowanie zaburzeń pojawiających się w procesie czytania,
- optymalizacja struktur hipertekstowych,
- optymalizacja zawartości podręczników szkolnych.
- pozyskiwania i eksploracji biosygnałów:
- badanie możliwości eksploracji danych uzyskiwanych na drodze eyetrackingu,
- badania nad metodami poszukiwania wzorców w danych uzyskiwanych na drodze elektroencefalografii i neuroobrazowania,
- skuteczności metod analitycznych stosowanych w procesie analizy złożoności struktur nawigacyjnych i ekranowych aplikacji komputerowych,
- neuromarketingu.
Jakie możliwości LEN daje studentom?
Zajęcia w Laboratorium Ergonomii Neurokognitywnej pozwalają zapoznać się studentom z zagadnieniami dotyczącymi praktycznego zastosowania osiągnięć psychologii, kognitywistyki oraz neuronauk w projektowaniu interaktywnych systemów komputerowych i aplikacji internetowych oraz bodźców wizualnych/graficznych o różnym charakterze.
Co LEN oferuje firmom?
W obszarze współpracy z firmami laboratorium oferuje swoje usług w obszarze ergonomii neurokognitywnej, czyli badań poziomu dostosowania środowiska człowieka do jego zdolności poznawczych. W praktyce usługi te dotyczą badań:
- użyteczności produktów. Użyteczność ma kluczowe znacznie w przypadku stron internetowych jako podstawowego środka komunikacji marketingowej. Zaprojektowanie tego typu środków na odpowiednim poziomie użyteczności zwiększa skuteczność, realizowanego przy ich pomocy, przekazu marketingowego;
- poziomu neuroergonomiczności urządzeń. Z uwagi na coraz bardziej złożone interfejsy urządzeń codziennego użytku (ale nie tylko) wynikające z ich coraz większych możliwość funkcjonalnych, poprawne zaprojektowanie interakcji (interfejsu) decyduje o sposobie postrzegania produktu przez użytkownika/klienta. Badania poziomu neuroergonomiczności dotyczą takich kategorii struktur technicznych jak: telefony komórkowe, kokpity samochodów i samolotów, tablice rozdzielcze urządzeń przemysłowych, urządzenia AGD itp. Badania poziomu neuroergonomiczności mogą dotyczyć także struktury środowiska danego stanowisku pracy;
- skuteczności reklamy. Celem badań jest podniesienie efektywności przekazu reklamowego poprzez wybór najbardziej optymalnego wariantu projektowego. Badania te mogą dotyczyć środków reklamy internetowej, reklamy w prasie, reklamy outdoor, spotów wideo itp.
- skuteczności informacji publicznej. Badania mają na celu określenie skuteczności i kierunków ewentualnych modyfikacji systemu oznaczeń, stosowanego do wspomagania realizowanego przez człowieka procesu nawigowania w otaczającym go środowisku.
Wyposażenie LEN
Laboratorium Ergonomii Neurokognitywnej wyposażone jest w:
- Eyetracker Tobii T60 – urządzenie umożliwiające pomiar pozycji gałek ocznych oraz śledzenie ich ruchu w czasie percepcji bodźca wizualnego,
- kamerę i oprogramowanie do przechwytywania i analizy mimiki twarzy,
- zestawy do przechwytywania biosygnałów (EEG, EKG, EMG, GSR),
Opiekun:
dr Bolesław Jaskuła – bjaskuła@wsiz.edu.pl
